|
|
witaaj na portalu mArTy.. =] peace
|
Przeglądając stara niemiecką mape Ełku natrafiłem na wieś, która nie zachowała się do naszych czasów. Żelasy (niem. Schelasen lub Zielasen; po zmianie nazw z 16 lipca 1938 Zielhausen) znajdowała się przy drodze z Ełku do Augustowa w dość bliskim sąsiedztwie dawnego lotniska. Wg. danych z książki „Der Kreis Lyck” w 1939 r. wieś liczyła 108 mieszkańców, a pobliżu znajdował się cmentarz.
Tyle udało mi się ustalić z wyżej wymienionej książki… Nie mogłem się powstrzymać i udałem się tam sprawdzić czy istnieją jakieś pozostałości po dawnej wsi. Obecnie po prawej stronie znajduje się tam zakład przemysłowy „Bojar”. Natomiast po drugiej stronie natrafiłem na mała pasiekę i ogródki warzywne, które to ulokowane są na fundamentach starych budynków. Udałem się trochę dalej (w głąb lasu) i natrafiłem na stary cmentarz. W oczy rzuciły mi się od razu dwa wielkie krzyże, na których to wisiały jakieś kartki. Na jednej z nich wypisane było chyba coś w rodzaju modlitwy?
BOŻE
A COŻEM TO ZAWINIŁ, ŻEM PŁUGIEM NIE MIECZEM WOJOWAŁ?
CZY PRZETO BRACIOM MOIM NA WIEKI WROGIEM BYĆ MUSZĘ?
TY SPRAWIĆ MOŻESZ, CHOCIEM NA ZAPOMNIENIE KAZAŃ(?),
ŻE KTO ZE SERCEM WIELKIM, NA MÓJ GRÓB I DZIECI MOICH
KWIATEK POŁOŻY.
Z drugiej kartki dowiedziałem się, że pochowanych jest tam 13 rodzin zamieszkujących wieś oraz 4 robotników najemnych. Ciekawostką jest to, że w obrębie cmentarza spoczywają także nieznane ofiary DWŚ.
Znalazłem jedynie jedna zachowaną płytę z danymi pochowanej tam osoby (+1909). Przy niektórych grobach stoją znicze oraz postawione zostały drewniane (współczesne) krzyże.
Teren mam zamiar zbadać dokładniej jeszcze raz jesienią, gdyż poszukiwania utrudnia duża ilość krzaków i wysokich traw.
Zastanawiam się, co przyczyniło się do tego, że wioska została opuszczona. Czyżby to przez Rosjan? Wiadomo, że wojska rosyjskie wkroczyły od Ełku od strony Augustowa, więc Żelasy mogły paść ofiarą agresji rosyjskiej. Być może w 1945 wieś została całkowicie zniszczona po czym już jej nie odbudowano? Może stąd to biorą się te nieznane ofiary?
Czytałem kiedyś w opracowaniu o gminie Ełk, że wieś ta została spacyfikowana przez Rosjan prawdopodobnie w 1945 roku. Jakiś czas temu w internecie znalazłem pocztówkę, przedstawiającą na pewno tą wieś Żelazy.
Dzięki za ten widok. Nie spodziewałem się, że istnieją jakiekolwiek pocztówki tej wioski
wieś ucierpiała w I WŚ więc uwieczniono to na pocztówkach..
Na stronie http://ostpreussen.cba.pl...php?rowstart=60 kilka dni temu ukazała się galeria cmentarza o którym wspominałem pod koniec lata (pisał o nim też paradys w dziale ‘Mazurskie cmentarze’). Z posiadanych fotek wnioskuje, że ktoś o niego zadbał. Znalazły się nowe kartki na krzyżach informujących o miejscu pochówku oraz został ogólnie wysprzątany. Ciekawe, kto mógł się tym zająć: władze miasta (konserwator zabytków), mniejszość niemiecka (może istnieje jakaś organizacja zajmująca się tego typu sprawami)?
zanotowane.pldoc.pisz.plpdf.pisz.plfotoexpress.opx.pl
|
|
| Cytat |
A jakoĹź uczyÄ majÄ
nie umiejÄ
c sami? MuszÄ
pewnie nadĹoĹźyÄ kazania baĹniami. Jan Kochanowski (1530-1584), Zgoda
Filozofia jest zdrowym rozsÄ
dkiem w wyjĹciowym garniturze.
Haurit aquam cribo, qui discere vult sine libro - sitem czerpie wodÄ, kto chce uczyÄ siÄ bez ksiÄ
Ĺźek.
A kiedy strzyĹźesz owieczki, opowiadaj im bajeczki. Jan Sztaudynger
I w nieszczÄĹciu zachowuj spokĂłj umysĹu. Horacy (Quintus Horatius Flaccus, 65-8 p. n. e)
|
|
